توسعه شرکتهای دانشبنیان نیازمند خدمات کسبوکار و بازارسازی است
در مورد تعریف و شناسایی شرکتهای دانشبنیان در کشور عموما اختلاف نظری جدی میان صاحبنظران وجود دارد. بعضی این شرکتها را مجموعهای از اعضای هیئت علمی دانشگاهها و پژوهشگران دانسته و به گونهای آنها را متصل به دانشگاه میکنند. برخی دیگر این شرکتها را بر اساس کارکردها و خروجیشان دستهبندی میکنند و ضریب پررنگی به عناصر عضو این شرکتها قائل نیستند و معتقدند که این دانش است که اصلیترین مزیت این شرکتهاست و محصولات آنها اعم از کالا و خدمات آنها دانشبنیان است. اگر تعریف و یا روش شناسایی دوم را بپذیریم، این شرکتها مسائل و لوازمی برای ورود به بازار و عرصه تولید دانشبنیان پیش رو دارند که در زیر به اختصار این موارد را بر میشمریم.
ایجاد صندوقهای مالی مشارکتکننده در تولید و انتخاب محصول فراتر از دادن وام و دریافت سود
به دلیل ماهیت محصولات این شرکتها که نیازمند تحقیق و پژوهش هستند و نیز رقابت در حوزه نوآوری در محصولات، اصولا ریسک به بازار رسیدن محصولات و به نتیجه رسیدن تحقیقات در این شرکتها بالاست و نیازمند نهادهای متفاوتی از بانکهای تجاری و توسعهای امروزی هستند که خود ریسک ناشی از ورود به این حوزه را بپذیرد و بتواند در امر انتخاب و توسعه محصول شرکت به صورت آگاهانه عمل نموده و خود وارد فرآیند شده و تنها به صورت یک صندوق مالی که وامی را پرداخت کرده و انتظار سود دارد عمل ننماید. همچنین این شرکتها متناسب با دوره عمر محصول خود نیازمندیهای مالی و خدماتی متفاومتی دارند که نهادهای تامین مالی باید به این اقتضائات توجه نمایند.
لزوم توجه به داراییهای فکری به عنوان ابزاری برای تامین مالی شرکتهای دانشبنیان
از سوی دیگر اصولا شرکتهای نوپا در این حوزه سرمایه بالایی اعم از منابع مالی، ساختمان و کارخانه و ماشین آلات ندارند که بتوانند به روشهای معمول با وثیقه گذاشتن این داراییها به منابع مالی دست یابند لذا نیازمند آن هستند که داراییهای فکری آنها که شامل طرح تجاری این شرکتها میشود به گونهای بهادار شده و به عنوان ابزاری برای تامین مالی آنها استفاده شود که خوشبختانه این امر چندی است که به همت یکی از دستگاههای کشور در بازار فرابورس تحت عنوان بورس ایده و بورس شرکت های دانش بنیان آغاز گردیده است.
ایجاد بنگاههای خدمات تخصصی در حوزه کسب وکار و تجاریسازی
با توجه به آنچه از ویژگی های این شرکتها در ذهن سیاستگذران وجود دارد، این شرکتها عموما نوپا، حاصل اجتماع برخی نخبگان، کوچک و غیر متخصص در امور تجاری و … هستند که البته اینها تنها بخشی از شرکتهای دانشبنیان هستند و لزوما همه آنها نیستند، اما با پذیرش این نگاه باید اشاره کرد که علاوه بر خدمات مالی که در بالا به آن اشاره گردید این شرکتها به دلیل کوچکی و نیز ویژگی اعضای آنها توناییهای چندانی در حوزه کسب و کار و تجاری سازی محصول ندارند و نیازمند خدمات کسب و کار متعددی هستند: خدمات حقوقی (ثبت و حفظ مالکیت فکری و دعاوی حقوقی)، خدمات تجاری (بازاریابی و فروش و ….)، خدمات مشاوره مدیریت و خدمات مدیریت توسعه فناوری و … همگی خدماتی هستند که باید توسط بنگاههای خدماتی متخصص در این حوزه برای این شرکتها تامین شود.
ایجاد بازار مطمئن و باثبات توسط دولت
در کنار آنچه که در بالا تحت عنوان خدمات کسب و کار تجاریسازی بیان گردید اصلیترین مسئله این شرکتها که میتواند کشندهای قوی برای توسعه این بنگاهها باشد مسئله تامین بازار مطمئن و باثبات است. بخش عظیمی از محصولات شرکتهای دانشبنیان مورد نیاز دولت در پروژههای بزرگ و نیز شرکتهای بزرگ کشور که قرار گرفتن در زنجیره تامین این شرکتها و خریداران بزرگ، ضامن بقای بسیاری از این شرکت هاست. اما قرارگیری در زنجیره تامین این شرکتها عموما به سادگی میسر نیست چرا که دولت و شرکتهای بزرگ کشور به خرید از داخل و نیز خریدهای پرریسک عادت نکردهاند و در همه این سالها به دلیل در اختیار داشتن منابع مالی و به بهانههای مختلف خریدهای خود را از شرکتهای خارجی انجام دادهاند. لذا در این بین نیازمند آن هستیم که دولت خود دست به بازارسازی برای این شرکتها بزند. بخشی از این بازارسازی میتواند از طریق خرید تضمینی بخشی از محصولات در ابتدای توسعه محصول صورت گیرد. بخش دیگری از کمکهای دولت برای توسعه بازار این شرکتها میتواند از طریق سازوکارهای تشویقی برای بنگاههای دیگر و نیز خریداران باشد به این صورت که به خریداران محصول این شرکتها تخفیفها و معافیتهایی اختصاص داده شود.
البته در قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان در کشور ما موارد دیگری همچون معافیتهای مالیاتی، گمرکی و بیمهای و … برای شرکتهای دانشبنیان دیده شده است که در جای خود به توسعه شرکتهای دانشبنیان میتواند کمکهای جدی کرده و بخشی از هزینههای این شرکتها را جبران نماید.